Λειτουργία

Η Θεία Λειτουργία αποτελεί το κορυφαίο λατρευτικό γεγονός της Ορθόδοξης εκκλησίας, το οποίο κορυφώνεται με την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας. Ουσιαστικά αποτελεί το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, με τη διαμόρφωση που όρισε η Εκκλησία. Σήμερα τελούνται 4 τύποι Θείων Λειτουργιών στην Ορθόδοξη Εκκλησία:

    Η Θεία Λειτουργία του Ιάκωβου του Αδελφόθεου . Η Θεία Λειτουργία του Ιακώβου, είναι η αρχαιότερη Θεία Λειτουργία, πάνω στην οποία βασίστηκαν όλες οι άλλες. Τελείται στις 23 Οκτωβρίου κάθε χρόνο και μια Κυριακή μετά τα Χριστούγεννα .

    Η Θεία Λειτουργία του ιερού Χρυσοστόμου . Η λειτουργική διαμόρφωση στηρίχτηκε στην αποστολική Θεία Λειτουργία, που αποδίδεται στον Ιάκωβο τον Αδελφόθεο , αλλά αποτελεί και μια συνοπτικότερη απόδοση της Θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου. Τελείται κατά κανόνα όλο το χρόνο με εξαίρεση τις ημέρες που έχουν οριστεί να τελούνται οι άλλες Θείες Λειτουργίες.

    Η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου . Είναι προγενέστερη από του Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Κρίνεται μεγαλοπρεπής, αλλά είναι ιδιαίτερα μακροσκελής. Τελείται δέκα φορές το χρόνο, δηλαδή του Αγίου Βασιλείου , την παραμονή των Χριστουγέννων, των Θεοφανίων , τις πέντε πρώτες Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, την Μεγάλη Πέμπτη και το Μεγάλο Σάββατο .

    Η Λειτουργία Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων. Η Λειτουργία των Προηγιασμένων τελείται μόνο κάθε Τετάρτη και Παρασκευή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η Λειτουργική διαίρεση που σήμερα επικρατεί σε όλους τους τύπους Θείας Λειτουργίας ήταν μια διαμόρφωση η οποία προέκυψε κατά τη διάρκεια των πρώτων αιώνων της Εκκλησίας. Ο κύριος στόχος ήταν η κατάλληλη προετοιμασία των «νεοφώτιστων κατηχουμένων» πιστών για το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Έτσι η Λειτουργική διαμόρφωση διαχωρίζεται σε 3 μέρη:

•        Προσκομιδή ή Πρόθεση.

•        Λειτουργία των Κατηχουμένων .

•        Λειτουργία των Πιστών .

Αρχή της Λειτουργίας είναι η εκφώνηση «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» και πέρας αυτής οι ευχές υπέρ των κατηχουμένων. Επίσης περιέχει τη μικρή είσοδο, τα αντίφωνα και τα ειρηνικά. Ενώ προς την περαίωσή της τα αναγνώσματα Αποστόλου και Ευαγγελίου, το κήρυγμα και την εκτενή δέηση. Η σειρά τέλεσης της Λειτουργίας των κατηχουμένων είναι: Ευλογημένη η Βασιλεία, Ειρηνικά ή Μικρά Συναπτή, Τριπλό Αίτημα Ειρήνης, Αντίφωνα, Μακαρισμοί, Μικρή Είσοδος, Τρισάγιον, Προκείμενον Αποστόλου, Θυμίαμα, Απόστολος, Ευαγγέλιον.

Η Λειτουργία των πιστών παριστάνει τον Μυστικό Δείπνο, τα πάθη του Κυρίου και την εκ νεκρών ένδοξή του ανάσταση και την ανάληψή του στους ουρανούς. Αυτό το μέρος είναι το πιο σπουδαίο διότι περιλαμβάνει και τη Θεία Ευχαριστία , δηλαδή το Μέγα και φρικτό μυστήριο της Εκκλησίας. Η Λειτουργία των πιστών ξεκινά με τους χερουβικούς ύμνους ή χερουβικά και τελειώνει με τη απόλυση. Η τέλεση κατά σειρά περιέχει, Χερουβικά, Μεγάλη Είσοδος, Αιτήσεις, Αγαπήσωμεν Αλλήλους, το Σύμβολον της Πϊστεως (Πιστεύω), Τον Επινίκιον Ύμνον, Λάβετε Φάγετε, Πίετε Εξ Αυτού Πάντες, Τα Σα Εκ Των Σων, Δίπτυχα, Κυριακή προσευχή, Πρόσχωμεν Τα 'Αγια τοις Αγίοις, Κοινωνικό, Μετά Φόβου (πρόσκληση για συμμετοχή στη Θεία Ευχαριστία), Σώσον ο Θεός, Οπισθάμβωνος Ευχή, Απόλυσις. Επίσης περιλαμβάνεται και κήρυγμα είτε μετά το Ευαγγέλιο, είτε πριν τη Θεία Ευχαριστία.


» Γλωσσάριο Λειτουργικής