Άγιο Ποτήριο ή Δισκοπότηρο, ονομάζεται το μεταλλικό ποτήρι 

με ψηλή βάση με το οποίο μεταδίδονται τα άχραντα μυστήρια 

της εκκλησίας μας. Το Δισκοπότηρο συμβολίζει το Ποτήριο του 

Μυστικού Δείπνου, όταν ο Ιησούς Χριστός προεικόνισε το 

μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, εις ανάμνηση της σωτηριώδους 

θυσίας Του. 

Στο Δισκοπότηρο κατά την τελετή της προσκομιδής, 

ο λειτουργός εκχύνει οίνο με λίγο νερό για να καθαγιαστεί-

μετουσιωθεί σε αίμα Χριστού. Έτσι, ο οίνος και το νερό συμβολίζουν 

το αίμα και το ύδωρ που βγήκε από την πλευρά του Κυρίου στον Σταυρό. 

Αυτό γίνεται αντιληπτό από τα λόγια του Κυρίου στον Μυστικό Δείπνο: 

«πίετε εξ αυτού πάντες• τούτο γαρ εστι το αίμά μου το της καινής 

διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών».

Μικρός στρογγυλός μεταλλικός δίσκος με βάση. 

Το Δισκάριο συμβολίζει τη φάτνη, τη νεκρική κλίνη του 

Κυρίου, τον ουρανό ή τον κόσμο. 

Επάνω του ο λειτουργός τοποθετεί κατά την τελετή της 

Προσκομιδής τον Αμνό, δηλαδή τον άρτο που θα καθαγιασθεί (μεταβληθεί) σε σώμα Χριστού.

Ο αστερίσκος είναι μικρό σκεύος, που αποτελείται από δύο κυρτά ελάσματα 

τα οποία είναι ενωμένα στη μέση και ανοίγουν σταυρωτά. 

Τοποθετούνται στον άγιο δίσκο για να μην ακουμπά το κάλυμμα στον άρτο. 

Συμβολίζει το λαμπρό αστέρι που οδήγησε τους τρεις μάγους στη Βηθλεέμ.

Ο αρχαίος τρόπος μεταλήψεως των πιστών ήταν αυτός που 

τηρείται σήμερα από τους Λειτουργούς πρώτα το Σώμα του 

Χρίστου από το Δίσκο και μετά το Αίμα από το Ποτήριο. 

Η λέξη λαβίδα δήλωνε τότε μεταφορικά τη «λαβίδα» των ιερατικών 

δακτύλων και χεριών, με τα όποια το Άγιο Σώμα εισαγόταν στα 

στόματα των πιστών. 

Το κοχλιάριο (κουταλάκι) χρησιμοποιήθηκε αρχικά τοπικά και 

γενικεύθηκε το 10ο αιώνα, αλλάζοντας τον τρόπο Μεταλήψεως. 

H ονομασία όμως της λαβίδας έμεινε για το κουταλάκι. Συμβολίζει τη λαβίδα των Σεραφείμ πού είδε στο όράμα του ο Προφήτης Ησαΐας.

Πρόκειται για δύο ισομεγέθη, σταυροειδή καλύμματα, με τα οποία καλύπτονται ο Δίσκος και το Ποτήριο κατά την Αγία Προσκομιδή.

Το Κάλυμμα του Δίσκου συμβολίζει τα βρεφικά σπάργανα, ενώ το κάλυμμα του Δισκοπότηρου τα εντάφια σπάργανά Του.

Ο αέρας είναι κάλυμμα ορθογώνιο μεγαλύτερο από τα προηγούμενα, με το όποιο καλύπτονται τα Τίμια Δώρα στην αγία Πρόθεση 

και αργότερα, μετά την απόθεση τους, στην Αγία Τράπεζα. 

Αυτό το κάλυμμα στην μεγάλη Είσοδο ο Ιερέας ή ο Διάκονος 

το φέρει στην πλάτη του. Συμβολίζει ό,τι και τα καλύμματα.

Τα πρώτα χρόνια της Εκκλησίας ο σκοπός του ήταν πρακτικός, 

καθώς όπως τον κινούσαν, δημιουργούσε ρεύμα και εμπόδιζε 

τα ιπτάμενα ζωύφια να εκπέσουν στα Τίμια Δώρα. Επίσης, του 

δίνεται ο συμβολισμός της πέτρας, που μπήκε στον Πανάγιο Τάφο, την ημέρα του ενταφιασμού του Κυρίου.

Το θυμιατό είναι μεταλλικό δοχείο, σαν ποτήρι, με κάλυμμα κωνικού και 

ημισφαιρικού σχήματος, μέσα στο οποίο καίγεται το θυμίαμα (λιβάνι)

 και ο ιερέας θυμιατίζει μ' αυτό τα τίμια δώρα, τις εικόνες 

και τους πιστούς. 

Κρεμιέται με 3 αλυσίδες, που έχουν 4 κουδουνάκια η κάθε μια και 

συμβολίζουν τους 12 αποστόλους. Το θυμίαμα παριστάνει την προσευχή 

των πιστών, που ανεβαίνει προς το Θεό.

Το κατζίο είναι φορητό και χρησιμοποιείται στις λατρευτικές συνάξεις 

εντός του ναού όταν ψάλλονται ύμνοι από την Παλαιά Διαθήκη ή 

αναγινώσκονται οι Μεγάλες Ώρες. 

Είναι μεταλλικό με μακριά χειρολαβή και κουδούνια που συμβολίζουν τα βήματα του Θεού στον παράδεισο. 

Τα ριπίδια συνήθως είναι μετάλλινοι δίσκοι επάνω σε κοντάρια. 

Παριστάνουν Αγγέλους με έξι φτερά, για να δείξουν πόσο γρήγορα 

εκτελούν το θέλημα του Θεού. 

Χρησιμοποιούνται στις Εκκλησιαστικές λιτανείες και τελετές.

Η Λειψανοθήκη είναι ειδική μικρή θήκη όπου φυλάγονται τα λείψανα των Αγίων. 

Τα εκκλησιαστικά είδη υπήρχαν στους ναούς από τα παλιά χρόνια γιατί ο άνθρωπος: 

α) μιμείται μ' αυτόν τον τρόπο τον Δημιουργό του, 

β) εκφράζει την ευγνωμοσύνη του στο Θεό.

Οι σταυροί λιτανείας τοποθετούνταν στο ιερό, πίσω από την αγία τράπεζα, 

ή σε διάφορες θέσεις μέσα στο ναό. 

Κατά την περιφορά τους σε λιτανείες, στηρίζονται συνήθως σε κοντάρι.

Το εξώφυλλο του κώδικα, ήταν από ξύλο καλυμμένο με δέρμα ή μέταλλο.

Οι πολυτελείς κώδικες που προορίζονταν για τον αυτοκράτορα και 

τους πλούσιους αξιωματούχους διακοσμούνταν με πολύτιμες πέτρες, χρυσό, μαργαριτάρια και σμάλτο.